Theo quy định tại thông tư số thông tư 66/2010/TT-BTC áp dụng từ năm 2016 trở về trước; Căn cứ theo quy định hiện hành tại Nghị định số 20/2017/ND-CP ngày 22/04/2010 và 24/02/2017 áp dụng từ năm 2017 trở đi.
Căn cứ theo quy định tại thông tư số
thông tư 66/2010/TT-BTC áp dụng từ năm 2016 trở về trước; Căn cứ theo quy định hiện hành tại Nghị định số 20/2017/ND-CP ngày
22/04/2010 và 24/02/2017 áp dụng từ năm 2017 trở đi, hướng dẫn
thực hiện việc xác định giá thị trường trong giao dịch kinh doanh giữa các bên
có quan hệ liên kết, tất cả các tổ chức sản xuất, kinh doanh (SXKD) hàng hóa,
dịch vụ (DN) thực hiện giao dịch kinh doanh với "các bên có quan hệ liên
kết" (giao dịch liên kết) có nghĩa vụ kê khai, xác định nghĩa vụ thuế thu
nhập DN tại Việt Nam. Giao dịch liên kết gồm các giao dịch mua, bán, trao đổi,
thuê, cho thuê, chuyển giao, hoặc chuyển nhượng hàng hóa, dịch vụ trong quá
trình kinh doanh giữa "các bên có quan hệ liên kết”.
Thông thường, hai doanh nghiệp trong một
kỳ tính thuế có quan hệ giao dịch kinh doanh thuộc một trong các trường hợp sau
thì xác định là các bên liên kết:
“a) Một doanh
nghiệp nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp ít nhất 20% vốn đầu tư của chủ sở hữu
của doanh nghiệp kia- áp dụng cho năm 2016 và từ năm 2017 trở đi là 25%;
b) Từ năm 2016
trở về trước, một doanh nghiệp cung cấp trực tiếp hoặc gián tiếp trên 50% tổng
giá trị nguyên vật liệu, vật tư hoặc sản phẩm đầu vào (không bao gồm chi phí
khấu hao đối với tài sản cố định) để sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh
sản phẩm đầu ra của một doanh nghiệp khác; Từ năm 2017 trở đi, theo Nghị định
20 đã loại bỏ yêu cầu này nhưng cơ quan chức năng lại thêm định nghĩa: (1) Một
hoặc nhiều doanh nghiệp chịu sự kiểm soát của một cá nhân thông qua vốn góp của
cá nhân này vào doanh nghiệp đó hoặc trực tiếp tham gia điều hành doanh nghiệp;
và (2) Một doanh nghiệp thực tế được điều hành và chịu sự kiểm soát trong việc
ra quyết định bởi doanh nghiệp khác. Mặc dù hiện tại
chưa rõ ràng những yêu cầu bổ sung này có thể sẽ được coi là giống hoặc thay
thế yêu cầu ở trên hay không, chúng ta nên chú ý và đợi thêm các hướng dẫn chi
tiết hơn.
c) Từ năm 2016 trở về trước, một doanh
nghiệp kiểm soát trực tiếp hoặc gián tiếp trên 50% sản lượng sản phẩm tiêu thụ
(tính theo từng chủng loại sản phẩm) của một doanh nghiệp khác. Từ năm 2017 trở
đi, theo Nghị định 20 đã loại bỏ yêu cầu này nhưng cơ quan chức năng lại thêm
định nghĩa: (1) Một hoặc nhiều doanh nghiệp chịu sự kiểm soát của một cá nhân
thông qua vốn góp của cá nhân này vào doanh nghiệp đó hoặc trực tiếp tham gia
điều hành doanh nghiệp; và (2) Một doanh nghiệp thực tế được điều hành và chịu
sự kiểm soát trong việc ra quyết định bởi doanh nghiệp khác. Mặc dù hiện tại chưa rõ ràng những bổ sung này có
thể sẽ được coi như giống hoặc thay thế yêu cầu trên hay không, chúng ta nên
chú ý và đợi thêm các hướng dẫn chi tiết hơn;
d) Từ
năm 2016 trở về trước, hai doanh nghiệp có thỏa thuận hợp tác kinh doanh trên
cơ sở hợp đồng. Từ năm 2017 trở đi, theo Nghị định 20 đã loại bỏ yêu cầu này
nhưng cơ quan chức năng lại thêm định nghĩa: (1) Một hoặc nhiều doanh nghiệp
chịu sự kiểm soát của một cá nhân thông qua vốn góp của cá nhân này vào doanh
nghiệp đó hoặc trực tiếp tham gia điều hành doanh nghiệp; và (2) Một doanh
nghiệp thực tế được điều hành và chịu sự kiểm soát trong việc ra quyết định bởi
doanh nghiệp khác. Mặc dù hiện tại
chưa rõ ràng những bổ sung này có thể sẽ được coi lầ giống hay thay thế yêu cầu
trên hay không, chúng ta nên chú ý và đợi thêm các hướng dẫn chi tiết hơn;
e) Các
doanh nghiệp được xác định là có giao dịch liên kết đều phải lập báo cáo theo
mẫu quy định của Bộ tài chính và gửi lên các cơ quan chức năng theo quy định.
Trong trường hợp, công ty không kê khai hoặc có kê khai nhưng kê khai không
đúng theo quy định và không có các hồ sơ chứng minh giải trình để bảo vệ báo
cáo của mình là đúng và theo giá thị trường, thì cơ quan thuế có quyền ấn định
mức giá được sử dụng để kê khai tính thuế, ấn định thu nhập chịu thuế hoặc số
thuế thu nhập DN phải nộp đối với DN có giao dịch liên kết. Ngoài ra, DN có thể
bị xử phạt về các hành vi vi phạm thủ tục về thuế, hành vi trốn thuế, gian lận
thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế”.